İşitme Kaybı Hayallere Engel Değil

İşitme kayıplı doğmak hayata tutunmaya ve hedeflere erişmeye engel olmuyor. Bunun en iyi örneklerinden biri Çisem Çakır Sülüşoğlu. Çakır’ın işitme kaybı 3,5 yaşından sonra, o güne kadar gelişen konuşmasının durması ve 4,5 yaşına kadar hiç ilerlemediğini öğretmeninin ve annesinin farketmesiyle başladı. Koklear implant ameliyatı sonrasında konuşmasında hızlı bir gelişim kaydeden Çakır, konuşma ve işitme performansının gelişmesinde Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı Odyoloji Bölümü’nde Öğretim Üyesi ve Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ayça Çiprut’un desteğinin olduğunu vurguluyor. 

Çakır, Notre Dame de Sion Fransız Lisesi’ni bitirdikten sonra, Central Saint Martin’s College of Art & Design’da Ürün Tasarımı (Product Design) okumak üzere Londra’ya gitti. Baba mesleği olan turizmdeki çalışmalarına katkı sağlamak için gittiği Matthew Kenney Academy’de, sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam stilini öğrenerek Gourmet Raw Food Chef diplomasını aldı. Dünyaca ünlü sağlık merkezlerinden biri Hippocrates Health Institute’da Sağlık Eğitmeni (Health Educator) programından mezun oldu. Ayrıca Çakır, hobi olarak başladığı Youtube kanalında da kişisel bakım ve hayata dair deneyimlerini paylaşıyor.

 “Eski cihazlardan gelen ses çok mekanik ve robotikti”

Çakır, işitme kaybından dolayı hayatında yaşadığı zorluklarla ilgili şöyle konuştu: “Bazı durumlarda özel muamele görme zorunluluğu hoşuma gitmiyordu. Eski cihazlarda televizyon-radyo gibi aletlerden gelen ses çok mekanik ve robotikti, o yüzden her şeyi tam anlayamıyordum. Ayrıca, telefonla konuşmak kabus gibiydi benim için. Şu an yeni nesil cihazlarla çok daha iyi ve net duyuyorum. Geçmiş yıllardan gelen, telefonla konuşma fobimi seneler içinde yendim. Mesela bir anım var. Eski cihazım, tam tatile çıkarken yolda bozulmuştu. 3-4 gün hiç duymadan tatil yapmıştım. Bir de çocukken yanlışlıkla cihazımla denize atladığımı hatırlıyorum, yine bozulmuştu ve çok üzülmüştüm. Buna benzer olaylar yaşadım hayatım boyunca.”

 “Koklear implant hayatımın ilk dönüm noktasıydı”

Hayatındaki dönüm noktalarından ilkinin koklear implant ameliyatı olduğunu belirten Çakır şunları söyledi: “Kendi ayaklarımın üstünde durabileceğimi kanıtlamak üzere İngiltere’ye gitmeye karar vermem ikinci dönüm noktamdı. Benim için çok büyük bir adımdı çünkü ailem durumumdan dolayı beni yalnız başıma bir yere göndermeye korkuyordu. Ama her iki taraf için de iyi oldu, mental olarak güçlendim. Diğer bir dönüm noktam Amerika’ya gidişimdi. Orada aldığım eğitimlerin, tanıştığım insanların hayata bakışımda çok büyük katkısı vardır. Son dönüm noktam da Youtube kanalını açmam ve binlerce kişiye ulaşmam.”

“Aileler işitme kayıplı çocuklarına kitap okumalı ve okutmalı” 

Çakır, işitme kaybı yaşayan çocuklara ve ailelerine ise şu tavsiyelerde bulundu: “İşitme kaybı yaşayanların ısrarla, bıkmadan usanmadan, en önemlisi de kendilerine acımadan çalışmalarını tavsiye ederim. Çocuklarını çok iyi izleyip, en ufak bir eksikliği nasıl kapatacakları konusunda çözüm üretmek ailelerin en önemli görevi olmalı. Aileler, çocuklarına her şeyi yapabileceklerini ama çalışmak zorunda olduklarını anlatmalılar. Çünkü duymamak, kelime dağarcığının da eksik kalmasını beraberinde getiriyor. Kitap okumak ve onların da okumasını sağlamak çok önemli.” 

Çakır’ın yaşadığı işitme kaybı ve cihazlanma sürecinde onunla yakından ilgilenen Prof. Dr. Ayça Çiprut şunları söyledi: “Çisem’i 4-5 yaşından beri tanıyorum. Çisem, işitme kaybı ilerleyince, işitme cihazından gördüğü faydanın azalması sonrasında koklear implant ameliyatı oldu. İmplant ameliyatı öncesinde düzenli işitme cihazı kullanmış olması nedeniyle yaşıtlarına benzer dil ve konuşma gelişimi mevcuttu. Koklear implant sonrası işitsel algısı hızla iyileşti. İlk başlarda daha sık olan programlar ve rehabilitasyon süreci bugünlerde sadece implant programlarının kontrolleriyle devam ediyor.”

İleri ve çok ileri derecede işitme kaybı olan çocuk ve yetişkinlerin koklear implant adayı olabileceğini ifade eden Çiprut, şöyle konuştu: “Koklear implantın amacı, hasarlı olan işitme sisteminin, çevresel sesleri, müzik ve konuşmayı fizyolojik olarak mümkün olan en doğal şekilde algılamasını sağlamaktır. Yetişkin hastaların koklear implanttan faydalanabilmesi için işitme kayıplarının konuşmayı öğrendikten sonraki dönemde ortaya çıkmış olması bekleniyor. Çocuk hastaların koklear implant ile konuşmayı öğrenebilmeleri için implantın erken yaşlarda uygulanması ve çocukların işitme-konuşma eğitimi almaları gerekiyor.”