Günümüzde kadınların önemli bir çoğunluğu düzenli jinekolojik muayenelerini ihmal ediyor. En çok ihmal edilen dönemler de genellikle tatil programlarının yapıldığı yaz mevsimine denk geliyor. Oysa genellikle yarım saati aşmayan jinekolojik muayeneler ile kadın kanserlerinin önlenmesi ve erken teşhis edilmesi mümkün olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi, Jinekolojik Onkoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Gökhan Demirayak, yaz döneminde aksatılan düzenli jinekolojik kontroller için kadınların daha fazla beklememesi gerektiği ile ilgili önemli bir uyarıda bulundu ve kadın sağlığı konusunda dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Kadınlar genellikle hamilelik döneminde düzenli olarak muayenelerine gitse de, menopoz öncesi ve sonrası dönemde çok ciddi bir şikayetle karşılaşmadıkları sürece rutin kontrollerini aksatabilmektedirler. Örneğin ara kanamaları olan ya da normal adet kanamasından fazla miktarda kanaması olan kadınlar bu durumu önemsemeyip “Tatilden sonra doktora giderim” diye düşünebilmektedir. Ancak anormal uterin kanama olarak adlandırdığımız bu kanamalar rahim ağzı ya da rahim iç tabakası olan endometrium kanserinin belirtisi olabilir ve geç kalınması durumunda evresi ilerleyebilmektedir.
Adet süresinin uzaması kanser belirtisi olabilir
İlişki sırasında kanama, lekelenme tarzında ara kanamalar veya kötü kokulu aşırı akıntı rahim ağzı kanserinin belirtileri olabilir. Yine adet kanamasının fazla olması, süresinin uzaması, ara kanamalar olması endometrium kanserinin belirtisi olabilir. Karın şişkinliği, hazımsızlık, kabızlık, sık idrara çıkma yumurtalık kanserine işaret edebilir. Bu durumlarda beklenmeksizin jinekolojik muayene olunması büyük önem taşımaktadır. Hastalığın erken evrede yakalanarak ameliyatla kesin olarak tedavi edilmesine olanak sağlayabilir. Bunun dışında idrar kaçırma, akıntı, kasık ağrısı gibi diğer şikayetler kadınların hayat kalitesini oldukça düşürmektedir. Bu şikayetler kısa bir muayene ile teşhis edilerek tedavisi düzenlenebilmektedir.
Pek çok operasyon robotik yöntemle yapılabiliyor
Miyom, idrar kaçırma, sarkma, kist ameliyatları gibi jinekolojik birçok ameliyat günümüzde minimal invaziv cerrahi olarak adlandırdığımız robotik ya da laparoskopik yöntemle ameliyat edilebilmektedir. Bu ameliyatlarda küçük kesiler ile daha az kanama, ameliyat sonrası dönemde daha az skar ve ağrı, günlük aktivitelere daha hızlı dönüş imkanı bulunmaktadır. Hastalar ameliyat sonrası 1 ya da 2. günde taburcu olmakta ve günlük hayatına dönebilmektedir.
Jinekolojik muayene öncesi dikkat etmeniz gerekenler
Kadın sağlığı ile ilgili muayenelerini olacak hastalar 24 saat öncesinde test sonuçlarını geçersiz kılabileceğinden, cinsel ilişkiden kaçınmalı, vajinal duş yapmamalı veya vajinal ürünler kullanmamalıdır. Muayenelerde hastaların son adet döneminin tarihi, hangi yaşta adet görmeye başlandığı, hamilelik, düşük ya da geçirilen bir kürtaj öyküsü ile ilgili bilgiler verilmelidir. Bunun yanında herhangi bir ağrı ya da vajinal akıntı yaşanıp yaşanmadığı da doktora aktarılmalıdır.
Belirli aralıklarla yapılması gereken kontroller
Muayene öncesinde hastanın idrar ve kan örneği vermesi gerekebilir. Bu sırada hastanın boyu ve kilosu ölçülür. Sonrasında hasta hikayesi alınır, sonrasında ultrason muayenesi aşamasına geçilir. Bu aşamadan sonra rutin yapılması gereken muayeneler şöyle sıralanabilmektedir:
- Görsel muayene: Bu muayenede öncelikle vulva dediğimiz dış genital organda siğil, kitle, renk değişimleri olup olmadığı kontrol edilir. Ardından spekulum denilen özel aletlerle vajende kitle, siğil gibi patolojiler olup olmadığına bakılır. Son olarak rahim ağzı değerlendirilir. Kitle, erozyon veya diğer patolojilerin olup olmadığı değerlendirilir.
- HPV DNA ve Pap Smear testi: Swap ile rahim ağzından 2 örnek alınarak mikrobiyoloji ve patolojiye gönderilir. Birinci örnek ile HPV taraması yapılmış olur. Bilindiği üzere HPV, rahim ağzı kanserinin sebeplerinden biridir. Pap smearda ise rahim ağzı ya da vajende kanser öncesi lezyonları gösteren atipik hücrelerin varlığı aranır. Eğer HPV DNA ve Pap smear test sonuçları negatif saptanırsa taramanın 5 yılda bir yaptırılması gerekmektedir.
- Bimanuel muayene: Rahimde ve yumurtalıkların olduğu bölgede kitle, yapışıklık olup olmadığı değerlendirilir. Özellikle ameliyat olacak hastalarda ameliyatın kolaylığı ya da zorluğunu anlamamızda bu muayene oldukça önem taşımaktadır.
- Ultrason: İç genital organların daha net görüntülenmesi adına vajinal ultrason yapılır. Bu ultrason sayesinde rahim, tüpler ve yumurtalıklar hakkında daha net bilgi alınabilmektedir. Eğer bakirelik durumu söz konusuysa bu muayene karından ultrason şeklinde yapılır. Ultrason muayeneleri çok değerlidir ve çoğu zaman hayat kurtarıcı olmaktadır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı